Table of Contents
Dàn ý phân tích bài Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân gồm 2 mẫu dàn ý chi tiết nhất. Thông qua tài liệu này giúp các bạn lớp 11 có thêm nhiều tư liệu tham khảo, có nhiều gợi ý để biết cách viết bài phân tích hay, đủ ý.
Phân tích Chữ người tử tù để thấy được niềm tin vào sự chiến thắng tất yếu của cái đẹp, cái thiên lương với cái xấu xa, tàn nhẫn. Đồng thời ông cũng thể hiện tấm lòng trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống, qua đó kín đáo bộc lộ lòng yêu nước.
Dàn ý phân tích Chữ người tử tù chi tiết nhất
Dàn ý phân tích bài Chữ người tử tù
I. Mở bài
– Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Tuân: Một cây bút tài hoa độc đáo, có vị trí quan trọng trong nền văn học hiện đại Việt Nam
– Khái quát chung về tác phẩm Một truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách tài hoa nghệ sĩ của ông, được in trong tập Vang bóng một thời (1940)
II. Thân bài
1. Tình huống truyện
- Không gian: nhà tù. Đây không phải là nơi dành cho những cuộc gặp gỡ.
- Thời gian: những ngày cuối cùng trước khi ra pháp trường của Huấn Cao.
⇒ Không gian và thời gian góp phần tạo nên kịch tính cho tình huống.
– Cuộc gặp gỡ khác thường của hai con người khác thường :
⇒ Cuộc hội ngộ diễn ra giữa chốn ngục tù căng thẳng
2. Nhân vật Huấn Cao
a. Một người nghệ sĩ tài hoa
– Người khắp vùng tỉnh Sơn khen Huấn Cao là người:
- Có tài viết chữ “rất nhanh và rất đẹp”.
- “Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm … có được chữ ông Huấn mà treo là có một báu vật ở trên đời”.
b. Một con người có khí phách hiên ngang bất khuất
– Là thủ lĩnh của phong trào khởi nghĩa chống lại triều đình.
– Ngay khi đặt chân vào nhà ngục: Thản nhiên rũ rệp trên thang gông:
⇒ khí phách, tiết tháo của nhà Nho
– Khi được viên quản ngục biệt đãi: “Thản nhiên nhận rượu thịt” như “việc vẫn làm trong cái hứng bình sinh”
⇒ phong thái tự do, ung dung, xem nhẹ cái chết.
– Trả lời quản ngục bằng thái độ khinh miệt: “Ngươi hỏi ta muốn gì …vào đây”.
⇒ Không khuất phục trước cường quyền.
⇒ khí phách của một người anh hùng.
c. Một nhân cách, một thiên lương cao cả
– Tâm hồn trong sáng, cao đẹp: “Không vì vàng ngọc hay quyền thê mà ép mình viết câu đối bao giờ” ⇒ trọng nghĩa, khinh lợi, chỉ cho chữ những người tri kỷ.
– Khi chưa biết tấm lòng của quản ngục: xem y là kẻ tiểu nhân
– Khi biết tấm lòng”biệt nhỡn liên tài” của quản ngục: Huấn Cao nhận lời cho chữ
⇒ Chỉ cho chữ những người biết trân trọng cái tài và quý cái đẹp.
– Câu nói của Huấn Cao với quản ngục: “Thiếu chút nữa … trong thiên hạ”
⇒ Sự trân trọng đối với những người có sở thích thanh cao, có nhân cách cao đẹp.
⇒ Huấn Cao là một anh hùng – nghệ sĩ, một thiên lương trong sáng.
3. Nhân vật quản ngục
a. Tấm lòng biệt liên tài
– Trong những ngày Huấn Cao trong ngục, quản ngục luôn bày tỏ thái độ nghiêm kính khiêm nhường
– Dũng cảm biệt đãi Huấn Cao
– Cảm thấy tiếc nuối khi biết Huấn Cao sắp phải từ giữ cõi đời: “Bấy nhiêu …vũ trụ”.
b. Sự khát khao và trân trọng cái đẹp
– Khát khao cái đẹp: mong ước của ông là “được treo ở nhà riêng một đôi câu đối” do chính tay Huấn Cao viết.
– Lo lắng nếu như không xin được chữ ông Huấn trước khi bị hành hình thì “ân hận suốt đời mất”
4. Cảnh cho chữ
– Thời gian: đêm trước khi Huấn Cao ra pháp trường chịu án chém, khi chỉ còn “vẳng có tiếng mõ trên vọng canh”
– Địa điểm: trại giam tỉnh Sơn
– Không gian: buồng tối chật hẹp, ẩm ướt…
– Đây là “cảnh tượng xưa nay chưa từng có” :
- Thân phận và hành động của người cho chữ và nhận chữ đặc biệt:
- Xây dựng được các cặp phạm trù đối lập nhau
– Chi tiết quản ngục cúi đầu vái lạy người tử tù Huấn Cao: sự thức tỉnh trước cái đẹp, quản ngục đã thoát ra những cái tầm thường, ràng buộc để vươn tới cái cao đẹp.
⇒ Toàn bộ cảnh cho chữ là bài ca tôn vinh cái đẹp, cái thiện, cái thiên lương của con người trong hoàn cảnh tối tăm ngục tù bậc nhất.
III. Kết bài
- Khẳng định những nét nghệ thuật đặc sắc làm nên thành công của tác phẩm
- Chữ người tử tù là một văn phẩm xuất sắc đạt “gần đến sự toàn thiện, toàn mĩ” (Vũ Ngọc Phan)
Dàn ý phân tích Chữ người tử tù
1. Mở bài
Dẫn dắt và giới thiệu tác phẩm.
“Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân được trích từ tập “Vang bóng một thời”- tập truyện được đánh giá là “những nén tâm hương nguyện cầu cho cái đẹp Việt Nam”. Truyện kể về nhân vật Huấn Cao được xây dựng dựa trên nguyên mẫu Cao Bá Quát- lãnh tụ cuộc khởi nghĩa Mĩ Lương, một trí thức phong kiến nổi tiếng tài hoa, có lối sống thanh cao.
2. Thân bài
a) Nhân vật Huấn Cao
* Khi nhập ngục
- Huấn Cao xuất hiện trong thân phận một tử tù nhưng trong mắt quản ngục lại là hiện thân của tài hoa.
- Quản ngục đón Huấn Cao bằng cái nhìn hiền lành, thái độ ngưỡng mộ. Với quản ngục, có được chữ Huấn Cao treo trong nhà như có một báu vật trên trời.Huấn Cao, danh tiếng và tài hoa đã tỏa ánh hào quang nơi ngục lao, là người nghệ sĩ của nghệ thuật thư pháp. Thái độ của quản ngục và Huấn Cao thể hiện tình cảm ngưỡng mộ của Nguyễn Tuân với cái đẹp và thái độ trân trọng của nhà văn với văn hóa truyền thống dân tộc.
* Khi ở trong ngục
- Huấn Cao thản nhiên nhận sự biệt đãi của ngục quan, coi đó là một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình.
- Huấn Cao còn đáp lại ngục quan bằng những lời khinh bỉ và ngạo mạn.
- Thái độ của Huấn Cao với quản ngục là thái độ của một vị trượng phu với uy quyền. Trong mắt
- Huấn Cao, quản ngục là hình ảnh của cái xấu, cái ác, của cường quyền, bạo lực.
- Thái độ nhẫn nhục, lễ phép của quản ngục lui ra với câu nói lễ phép “xin lĩnh ý” đã làm hiện lên hình ảnh người tử tù kĩ vĩ, uy nghi. Huấn Cao hiện ra với tư thế của một trang anh hùng, khí phách hiên ngang.
* Khi cho chữ
- Hành động cho chữ là hành động của một tấm lòng đền đáp một tấm lòng, hành động của một người tri kỉ dành cho kẻ tri âm, hành động đón bắt, nâng đỡ ánh sáng của thiên lương.
- Nhân vật Huấn Cao được khắc họa bằng cái nhìn lãng mạn, bút pháp mang tính chất lí tưởng hóa. Vì vậy nhân vật mang vẻ đẹp toàn thiện, toàn mĩ.
- Qua hình tượng nhân vật Huấn Cao, Nguyễn Tuân gửi gắm quan niệm nghệ thuật thẩm mĩ: cái đẹp bao giờ cũng song hành cùng cái thiện, cái tài luôn sóng đôi cùng cái tâm.
b) Nhân vật quản ngục
* Cách ứng xử với Huấn Cao
- Tình cờ, quản ngục biết được người mà ông ngưỡng mộ, người nắm những con chữ quý giá lại là người tử tù trong tay mình. Nhưng ông bất chấp sinh mệnh để biệt đãi Huấn Cao, một tấm lòng biệt nhỡn liên tài.
- Bị Huấn Cao hiểu lầm, quản ngục vẫn cung kính, giữ lễ.
- Khi nhận tin Huấn Cao sắp bị giải vào kính chịu án chém, quản ngục lo lắng, sợ nếu không xin được chữ Huấn Cao sẽ ân hận suốt đời.
- Đằng sau thân phận của một ngục quan là tâm hồn của người nghệ sĩ khao khát, say mê cái đẹp, tiếp cận, bảo lưu và giữ gìn cái đẹp.
* Trong cảnh cho chữ
- Quản ngục khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng.
- Sau khi cúi đầu nghe lời khuyên của Huấn Cao, ngục quan cảm động, vái người tù một cái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”
- Có những cái cúi đầu làm cho con người trở nên hèn hạ, có những cái vái lạy làm cho con người đê tiện. Nhưng cũng có những cái cúi đầu làm cho con người bỗng trở nên cao cả hơn, lớn lao hơn, lẫm liệt hơn, sang trọng hơn. Đấy chính là cái cúi đầu trước cái đẹp, cái tài, cái thiên lương. Chính Cao Chu Thuần, nguyên mẫu của nhân vật Huấn Cao cũng có một câu thơ thật đẹp, thật sang: “nhất sinh đê thủ bái hoa mai” (một đời chỉ biết cúi đầu vái lạy hoa mai). Cái cúi đầu của thầy quản ngục vái lạy Huấn Cao chính là cái cúi đầu của Cao Bá Quát trước hoa mai vậy.
- Tư thế và tâm thế của quản ngục khi nhận chữ và lắng nghe lời khuyên của Huấn Cao đều thể hiện thái độ thành kính. Sự khúm núm và cúi đầu không phải không thể hiện sự ủy mị, hèn nhát, yếu kém mà ngược lại nó làm sáng lên vẻ đẹp nhân cách của một tâm hồn thánh thiện, sự thành kính, sùng tín trước cái đẹp, khí phách và tài hoa giống cái cúi đầu của Cao Bá Quát trước hoa mai.
- Nhân vật ngục quan là nơi Nguyễn Tuân gửi gắm quan niệm nhân sinh sâu sắc: ẩn sau trong tâm hồn con người đều ẩn chứa một tâm hồn nghệ sĩ, yêu cái đẹp, khao khát cái đẹp. Hãy nhìn thật sâu để nắm bắt ánh sáng của thiên lương vì đôi khi trong điều kiện của cái xấu, cái ác thì cái đẹp không những không lụi tàn mà còn có sức mạnh đẩy lùi cái xấu, cái ác.
c) Đặc sắc nghệ thuật
- Tình huống truyện độc đáo với những sự kiện kịch tính, giàu ý nghĩa.
- Biện pháp lãng mạn được phát huy cao độ để hướng tới tô đậm vẻ đẹp lí tưởng.
- Ngôn ngữ, văn phong rất riêng, vừa cổ kính vừa hiện đại làm sống dậy trong lòng người đọc không khí thiêng liêng, vang bóng.
3. Kết bài
Nêu cảm nghĩ của bản thân.
Qua câu chuyện về người tử tù, tác giả đã khẳng định sự bất tử của cái đẹp, tân vinh những giá trị chân thiện mĩ và kín đáo bộc lộ tấm lòng thiết tha với đất nước. Nhà văn cũng thể hiện quan niệm thẩm mĩ tiến bộ: cái đẹp luôn song hành với cái thiện; quan niệm nhân sinh sâu sắc: sự tin tưởng vào thiên lương con người.
