Table of Contents
Nhằm giúp học sinh biết cách tóm tắt văn bản thuyết minh, trong chương trình Ngữ văn lớp 10 sẽ có một tiết tìm hiểu về tóm tắt văn bản thuyết minh.
caubinhan.com sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 10: Tóm tắt văn bản thuyết minh, mời các em học sinh cùng tham khảo nội dung chi tiết sau đây.
Soạn văn 10: Tóm tắt văn bản thuyết minh
Soạn văn Tóm tắt văn bản thuyết minh
I. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản thuyết minh
– Mục đích: nhằm hiểu và ghi nhớ những nội dung cơ bản của bài văn hoặc giới thiệu với người khác về đối tượng thuyết minh hoặc về cơ bản đó.
– Yêu cầu: ngắn gọn, rành mạch, sát với nội dung cơ bản của văn bản gốc.
II. Cách tóm tắt một văn bản thuyết minh
1.
a.
– Văn bản Nhà sàn thuyết minh về đối tượng: nhà sàn
– Đại ý của văn bản là: Khái niệm, nguồn gốc, kiến trúc và tiện ích của nhà sàn.
b. Có thể chia văn bản trên thành mấy đoạn, ý chính của mỗi đoạn là gì?
– Có thể chia văn bản thành ba đoạn.
– Ý chính của mỗi đoạn:
- Mở bài. Từ đầu đến “văn hóa cộng đồng”: Nêu ra định nghĩa về nhà sàn.
- Thân bài. Tiếp theo đến “bao giờ cũng phải là nhà sàn”. Giới thiệu về cấu tạo, nguồn gốc và công dụng của nhà sàn.
- Kết bài. Còn lại: Đánh giá về giá trị, ngợi ca vẻ đẹp, sự hấp dẫn của nhà sàn ở Việt Nam xưa và nay.
c. Viết tóm tắt văn bản Nhà sàn với độ dài khoảng 10 câu.
Nhà sàn là công trình kiến trúc có mái che, dùng với nhiều mục đích khác nhau. Con người sử dụng vật liệu tự nhiên để xây dựng nhà sàn theo kết cấu ba phần: gầm sàn (nhà kho và nuôi gia súc); trong nhà (ba khoang để sinh hoạt và tiếp khách); đầu nhà (có bậc thang lên xuống). Nhà sàn xuất hiện vào đầu thời đại Đá mới, đặc biệt phổ biến ở miền núi Việt Nam và Đông Nam Á, thích hợp với địa hình phức tạp. Nó tận dụng được nguyên liệu tại chỗ, giữ vệ sinh và phòng ngừa động vật gây hại. Nhiều công trình còn mang dấu ấn nhà sàn. Ở nước ta, nhà sàn đạt trình độ thẩm mỹ cao, đáp ứng nhu cầu đa dạng và có tiềm năng du lịch.
2. Cách tóm tắt văn bản thuyết minh: đọc văn bản cần tóm tắt, xác định bố cục của văn bản cũng như nội dung chính của văn bản.
=> Tổng kết:
– Tóm tắt văn bản thuyết minh nhằm hiểu và nắm được những nội dung chính của văn bản đó. Bản tóm tắt phải rõ, chính xác so với nội dung của văn bản gốc.
– Muốn tóm tắt văn bản thuyết minh, cần xác định mục đích, yêu cầu tóm tắt, đọc văn bản gốc để nắm vững đối tượng thuyết minh, tìm bố cục của văn bản. Từ đó viết tóm lược các ý để hình thành văn bản tóm tắt.
III. Luyện tập
Câu 1. Đọc phần Tiểu dẫn bài Thơ hai-cư của Ba-sô (Ngữ văn 10, tập một) và thực hiện các yêu cầu nêu dưới.
a. Đối tượng thuyết minh của văn bản: tiểu sử, sự nghiệp của nhà thơ Ma-su-ô Ba-sô và những đặc điểm của thể thơ hai-cư.
b. Bố cục của văn bản:
– Phần 1. Từ đầu đến “… M.Si-ky (1867 – 1902)”: Tiểu sử và giới thiệu những tác phẩm của Ma-su-ô Ba-sô.
– Đoạn 2. Còn lại: Thuyết minh về đặc điểm của thơ hai-cư.
c. Đoạn văn tóm tắt phần thuyết minh về thơ hai-cư:
Thơ hai-cư có số từ vào loại ít nhất, thường chỉ có 17 âm tiết (hoặc hơn một chút), được ngắt làm ba đoạn theo thứ tự 5 – 7 – 5 âm. Mỗi bài thơ đều có một tứ thơ nhất định, thường ghi lại một phong cảnh với vài sự vật, đế khơi gợi cảm xúc, suy tư. Về ngôn ngữ, hai-cư không cụ thể hóa sự vật, mà thường chỉ dùng những nét chấm phá, chừa ra rất nhiều khoảng trống cho trí tưởng tượng của người đọc. Cùng với nghệ thuật vườn cảnh, hoa đạo, trà đạo, hội họa, tiểu thuyết… thơ hai-cư là một đóng góp lớn của Nhật Bản vào kho tàng văn hóa nhân loại.
Câu 2. Đọc văn bản trong SGK và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới.
a.
– Văn bản “Đền Ngọc Sơn và hồn thơ Hà Nội” thuyết minh về đền Ngọc Sơn, một danh lam thắng cảnh nổi tiếng ở Thủ đô Hà Nội.
– Khác biệt:
- Đối tượng thuyết minh: một danh lam thắng cảnh
- Nội dung: tập trung chủ yếu vào thuyết minh về kiến trúc của đền Ngọc Sơn.
- Hình thức: sử dụng một số biện pháp nghệ thuật làm khiến cho bài văn thêm hấp dẫn (so sánh, nhân hóa…)
b. Viết tóm tắt đoạn giới thiệu cảnh Tháp Bút, Đài Nghiên
Đến thăm đền Ngọc Sơn, hình tượng kiến trúc đầu tiên gây ấn tượng là Tháp Bút, Đài Nghiên – một biểu tượng của trí tuệ văn hóa. Tháp Bút dựng trên núi Ngọc Bội, đỉnh tháp có ngọn bút trỏ lên trời xanh, trên mình tháp có ba chữ “tả thanh thiên” (có nghĩa là viết lên trời xanh) đầy kiêu hãnh. Cạnh Tháp Bút là lối đi dẫn tới cổng Đài Nghiên. Gọi là “Đài Nghiên” bởi cổng này có hình tượng “cái đài” đỡ “nghiên mực” hình trái đào tạc bằng đá, đặt trên đầu ba chú ếch với thâm ý sâu xa “ao nghiên, ruộng chữ”.
